Tuổi dậy thì (vị thành niên) là giai đoạn chuyển tiếp giữa tuổi thiếu nhi và tuổi trưởng thành. Chăm sóc, giáo dục sức khỏe sinh sản tuổi dậy thì đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tương lai sự nghiệp của mỗi người cũng như chất lượng dân số của toàn xã hội.

 Tuổi dậy thì – vị thành niên là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn. Độ tuổi vị thành niên là 10 – 18 tuổi.

Ở tuổi vị thành niên, dưới tác dụng sinh lý của hormone, cơ thể trẻ em sẽ diễn ra hàng loạt những thay đổi về hình dáng, cơ quan sinh dục, tâm sinh lý, phân biệt rõ giới tính nam/nữ và bắt đầu có khả năng tình dục, khả năng sinh sản.

Sức khỏe sinh sản vị thành niên là tình trạng khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội của tất cả những yếu tố liên quan tới cấu tạo và hoạt động của bộ máy sinh sản ở tuổi vị thành niên.

2.1 Với trẻ gái

• Về thời gian: Bắt đầu từ khi 8 – 13 tuổi, trung bình 15 tuổi và hoàn tất dậy thì vào thời điểm trẻ được 13 – 18 tuổi;
• Về phát triển cơ thể: thay đổi ở vú (núm vú nhô lên rõ hơn, hình thành quầng vú và bầu vú, phát triển đầy đủ sau 18 tháng); phát triển xương chậu (khung chậu của nữ tròn hơn và rộng hơn khung chậu của nam); xương đùi, các mô mỡ hình thành đường cong; phát triển chiều cao, cân nặng; bộ phận sinh dục phát triển (âm hộ, âm đạo to ra, tử cung và buồng trứng phát triển); buồng trứng bắt đầu hoạt động bằng việc xuất hiện kinh nguyệt;
• Về thay đổi sinh lý: bắt đầu xuất hiện kinh nguyệt. Trong khoảng 1 năm đầu khi có kinh, kinh nguyệt không đều và thời gian hành kinh cũng thay đổi.

2.2 Với trẻ trai

• Về thời gian: Bắt đầu dậy thì khi trẻ được 10 – 15 tuổi;
• Về thay đổi cơ thể: vỡ tiếng; có ria mép xuất hiện và râu ở cằm; phát triển chiều cao và cân nặng; tuyến bã và tuyến mồ hôi phát triển, xương ngực và vai phát triển; các cơ rắn chắc hơn; hình thành trái cổ do sụn giáp phát triển; dương vật và tinh hoàn to lên;
• Về thay đổi sinh lý: tinh hoàn hoạt động sinh ra nội tiết sinh dục nam và tinh trùng; biểu hiện xuất tinh, những lần đầu là mộng tinh.

Quy định về hành vi xâm hại trẻ em được đề cập trong Luật trẻ em 2016 và các quy định khác liên quan. Dưới đây là một số điểm quan trọng:
5.1. Xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về:

• Thể chất
• Tình cảm
• Tâm lý
• Danh dự
• Nhân phẩm

1. Hành vi xâm hại trẻ em có thể bao gồm:

   • Bạo lực
   • Bóc lột
   • Xâm hại tình dục
   • Mua bán
   • Bỏ rơi hoặc bỏ mặc trẻ em

• Tùy thuộc vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi vi phạm, người thực hiện hành vi xâm hại trẻ em có thể bị xử lý theo quy định của Nghị định số 130/2021/NĐ-CP và Bộ luật Hình sự năm 2015.
• Cụ thể:
• Xử phạt hành chính: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với các hành vi vi phạm như bạo lực, xúc phạm danh dự, lăng mạ, đe dọa, cách ly ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ em.
• Truy cứu trách nhiệm hình sự: Đối với các tội phạm thực hiện hành vi xâm hại tình dục trẻ em, án phạt tù có thể từ 1 năm đến 15 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.