4 Điều kiện khởi kiện vụ án dân sự theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015

 Trong hoạt động tố tụng dân sự, việc khởi kiện vụ án là bước đầu tiên để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, không phải bất cứ yêu cầu nào cũng được Tòa án thụ lý giải quyết. Theo quy định tại Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, một vụ án dân sự chỉ được khởi kiện khi đáp ứng đầy đủ 04 điều kiện sau:

 1. Người khởi kiện có quyền khởi kiện (chủ thể)

 Theo Điều 186 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác. Điều này có nghĩa là người khởi kiện phải có tư cách pháp lý để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp. Nếu người khởi kiện không có quyền khởi kiện, đơn khởi kiện sẽ bị Tòa án trả lại.

Quyền khởi kiện có nghĩa là: Khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm thì các chủ thể bằng cách thông qua con đường khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền buộc người có hành vi xâm phạm quyền dân sự phải chấm dứt hành vi trái pháp luật hoặc phải bổi thường thiệt hại hoặc phải chịu chế tài phạt vi phạm… 

2. Vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án

 Tòa án chỉ thụ lý giải quyết những tranh chấp thuộc thẩm quyền của mình theo quy định tại các Điều 26, 30, 32 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Thẩm quyền của Tòa án được xác định theo hai tiêu chí:

 Thẩm quyền theo loại việc: Bao gồm các tranh chấp dân sự, hôn nhân & gia đình, kinh doanh – thương mại, lao động thuộc phạm vi giải quyết của Tòa án.

 Thẩm quyền theo cấp Tòa: Tùy vào tính chất vụ án mà tranh chấp có thể thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện hoặc Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

 Thẩm quyền theo lãnh thổ: Xác định Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết dựa vào nơi cư trú, làm việc của bị đơn hoặc nơi thực hiện hợp đồng, nơi có tài sản tranh chấp.

 3. Người khởi kiện thực hiện đầy đủ thủ tục khởi kiện

 Để khởi kiện vụ án dân sự, người khởi kiện cần đảm bảo tuân thủ các quy định về hình thức và nội dung đơn khởi kiện theo Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Cụ thể:

 Đơn khởi kiện phải có đầy đủ nội dung: Thông tin người khởi kiện, người bị kiện, nội dung vụ việc, yêu cầu khởi kiện, tài liệu chứng minh.

 Nộp đơn đúng hình thức: Trực tiếp tại Tòa án, qua đường bưu điện hoặc gửi trực tuyến (nếu Tòa án có hệ thống tiếp nhận).

 Cung cấp đầy đủ hồ sơ chứng cứ kèm theo để chứng minh yêu cầu khởi kiện có căn cứ pháp luật.

 4. Còn trong thời hiệu khởi kiện

Thời hiệu khởi kiện là khoảng thời gian mà pháp luật cho phép cá nhân, tổ chức yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp. Nếu hết thời hiệu khởi kiện mà không có lý do chính đáng, Tòa án có thể từ chối thụ lý. Theo Điều 184 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, Tòa án chỉ áp dụng thời hiệu khởi kiện nếu có yêu cầu của một bên đương sự. Các thời hiệu khởi kiện phổ biến gồm:

Một số thời hiệu khởi kiện quan trọng:

 Tranh chấp hợp đồng dân sự: 3 năm kể từ ngày quyền lợi bị xâm phạm (Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015).

 Tranh chấp hợp đồng kinh doanh, thương mại: 3 năm (Điều 319 Luật Thương mại 2005).

 Yêu cầu chia thừa kế:

 Bất động sản: 30 năm.

 Động sản: 10 năm.

Tranh chấp lao động: 1 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp.

 Trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện

 Theo Điều 155 Bộ luật Dân sự 2015, các trường hợp sau không áp dụng thời hiệu khởi kiện:

 Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân (họ, tên, danh dự, nhân phẩm...).

 Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp luật có quy định khác.

 Tranh chấp về bất động sản do bị chiếm đoạt trái pháp luật.

 Yêu cầu bồi thường thiệt hại do hành vi xâm phạm sức khỏe, tính mạng.

 Kết luận

 Để vụ án dân sự được Tòa án thụ lý, người khởi kiện cần đáp ứng đủ 4 điều kiện: Chủ thể khởi kiện; thẩm quyền của Tòa án; tuân thủ tục khởi kiện (yêu cầu khởi kiện hợp pháp) và tuân thủ thời hiệu. Đặc biệt, có một số trường hợp không áp dụng thời hiệu khởi kiện, giúp bảo vệ quyền lợi của người dân trong những tranh chấp đặc biệt. Việc hiểu rõ những điều kiện này sẽ giúp cá nhân, doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn khi tiến hành khởi kiện.

Nếu bạn cần tư vấn hoặc hỗ trợ khởi kiện, hãy liên hệ Công ty Luật TNHH Tre Việt để được các luật sư giàu kinh nghiệm hỗ trợ một cách chuyên nghiệp và hiệu quả.

Luật sư Nguyễn Văn Viên – Luật sư tranh tụng, chuyên gia pháp lý hàng đầu về dân sự, kinh doanh – thương mại.
Mọi người cũng tìm hiểu thêm Điều kiện để khởi kiện

 Liên hệ:

Hotline: 0989 185 188 

 LUẬT TRE VIỆT – TIN TRE VIỆT TRỌN GIÁ TRỊ!
 Theo dõi chúng tôi "Luật Tre Việt" :