Trong thời đại công nghệ số và mạng xã hội phát triển như vũ bão, người nổi tiếng không chỉ xuất hiện trên sân khấu, màn ảnh hay báo chí mà còn hiện diện ở khắp các nền tảng truyền thông. Họ là nghệ sĩ, người mẫu, ca sĩ, hot TikToker, YouTuber… và quan trọng hơn hết, họ là những người có sức ảnh hưởng lớn đến cộng đồng. Một lời nói, một hành động, thậm chí một bức ảnh được đăng tải cũng có thể lan tỏa đến hàng triệu người. Chính vì vậy, khi người nổi tiếng tham gia quảng cáo sản phẩm, họ không đơn thuần chỉ là người truyền tải thông tin – mà còn là người “bảo chứng” cho chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm đó trong mắt công chúng.

Tuy nhiên, chính từ uy tín ấy, một câu hỏi đáng suy ngẫm được đặt ra: Khi người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, ai sẽ chịu trách nhiệm? Và liệu rằng, những lời quảng cáo “có cánh” nhưng thiếu căn cứ ấy có thể bị xử lý hình sự hay không?

Pháp luật hiện hành đã có những quy định rất rõ ràng để điều chỉnh hành vi quảng cáo, trong đó nổi bật là Luật Quảng cáo năm 2012. Cụ thể, tại khoản 9 Điều 2 của luật này, hành vi quảng cáo sai sự thật được hiểu là "việc sử dụng các phương tiện, hình ảnh, âm thanh, từ ngữ… để truyền tải thông tin không đúng sự thật về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ… nhằm đánh lừa hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng."

Bên cạnh đó, Nghị định 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, cũng đã nêu rõ: "Người nào có hành vi quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn hoặc không đúng công dụng, tính năng của sản phẩm, dịch vụ thì có thể bị phạt hành chính lên đến 100 triệu đồng, tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả gây ra."

Tuy nhiên, câu chuyện không dừng lại ở đó. Khi hậu quả từ hành vi quảng cáo gian dối vượt quá ngưỡng vi phạm hành chính – gây thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, sức khỏe, thậm chí tính mạng của người tiêu dùng – thì người thực hiện quảng cáo hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự.

Theo quy định tại Điều 197 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017), "Người nào thực hiện hành vi quảng cáo gian dối, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên, hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng, có thể bị phạt tiền từ 10 đến 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù đến 3 năm". Điều này cho thấy, người nổi tiếng – nếu biết rõ nội dung quảng cáo là sai sự thật nhưng vẫn cố tình thực hiện – sẽ không nằm ngoài vòng tố tụng hình sự.

Trong thực tế, không hiếm trường hợp người nổi tiếng nhận lời quảng cáo cho các sản phẩm thực phẩm chức năng, thuốc, mỹ phẩm, ứng dụng tài chính, tiền ảo… mà không thực sự kiểm chứng nguồn gốc, chất lượng hay tính pháp lý. Có những sản phẩm được ca ngợi như “thần dược”, “giảm cân sau 7 ngày”, “trắng da chỉ sau một tuần”… nhưng kết quả là người tiêu dùng phải chịu hậu quả vì tin tưởng quá mức vào thần tượng của mình.

Đã có không ít vụ việc khiến dư luận bức xúc khi nhiều nghệ sĩ, influencer nổi tiếng tham gia quảng cáo các sản phẩm vi phạm pháp luật hoặc có nội dung gian dối, gây thiệt hại cho hàng nghìn người tiêu dùng. Có những nạn nhân mất tiền, có người tổn hại sức khỏe, thậm chí rơi vào khủng hoảng vì trót tin theo lời giới thiệu của thần tượng. Những vụ việc ấy không chỉ làm tổn hại uy tín cá nhân của người nổi tiếng mà còn kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng, đôi khi là không thể cứu vãn.

Là người của công chúng, sở hữu ảnh hưởng to lớn, người nổi tiếng cần ý thức được rằng mỗi hành động của mình không chỉ tác động đến hình ảnh cá nhân mà còn đến lòng tin của cộng đồng. Quảng cáo không chỉ là hợp đồng thương mại mà còn là lời cam kết với xã hội về sự trung thực, minh bạch và đạo đức nghề nghiệp.

Bài học từ những vụ việc đã qua chính là lời nhắc nhở sâu sắc rằng: Hào quang cần đi đôi với trách nhiệm. Danh tiếng không thể là “vỏ bọc” cho hành vi thiếu trung thực, và càng không thể là “miễn trừ” cho trách nhiệm pháp lý trước pháp luật và lương tâm.