Cách đọc và nghiên cứu một vụ án hình sự của Luật sư

Bài viết của Luật sư Nguyễn Văn Viên - chủ sở hữu Công ty Luật TNHH Tre Việt (bamboo law). Luật sư Viên đã có thâm niên trong nghề hơn 10 năm trong lĩnh vực tranh tụng.

Khi tiếp cận một vụ án hình sự, luật sư cần có phương pháp nghiên cứu khoa học để nắm vững bản chất vụ việc, xác định điểm mấu chốt và xây dựng chiến lược bào chữa hoặc buộc tội. Dưới đây là các bước nghiên cứu một vụ án hình sự hiệu quả:

1. Đọc và phân tích hồ sơ vụ án

a. Xác định các tài liệu quan trọng

Bản kết luận điều tra

Cáo trạng của Viện kiểm sát

Biên bản lấy lời khai (bị can, bị hại, nhân chứng, người liên quan)

Biên bản khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi (nếu có)

Các tài liệu, chứng cứ vật chất: Camera, vật chứng, giám định pháp y, giám định tài chính...

Bản án (nếu là vụ án phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm)

b. Xác định các yếu tố pháp lý cốt lõi

Hành vi bị cáo có cấu thành tội phạm không?

Các yếu tố của tội danh (khách thể, chủ thể, mặt khách quan, mặt chủ quan)

Tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ

Thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử có đúng không?

2. Xây dựng hồ sơ bào chữa hoặc buộc tội

a. Xác định chiến lược bảo vệ

Nếu là luật sư bào chữa: 

Chứng minh bị cáo vô tội (nếu có cơ sở) hoặc không phạm tội theo đúng tội danh bị truy tố.

Xây dựng lập luận giảm nhẹ tội danh hoặc hình phạt.

Đề xuất tình tiết giảm nhẹ (ăn năn hối cải, khắc phục hậu quả, hoàn cảnh đặc biệt…).

Nếu là luật sư bảo vệ bị hại: 

Chứng minh thiệt hại thực tế và trách nhiệm của bị cáo.

Yêu cầu mức bồi thường hợp lý.

Đề nghị áp dụng hình phạt nghiêm khắc (nếu cần thiết).

b. Kiểm tra tính hợp pháp của chứng cứ

Chứng cứ thu thập có đúng trình tự, thủ tục không?

Lời khai có bị mâu thuẫn hoặc bị ép cung, nhục hình không?

Kết luận giám định có khách quan không?

Xác minh nhân chứng có đáng tin cậy không?

3. So sánh với quy định pháp luật và án lệ

Kiểm tra tội danh theo Bộ luật Hình sự

Tìm án lệ hoặc các vụ án tương tự để tham khảo

Xem xét hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao, thông tư liên tịch

4. Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của vụ án

Điểm nào có lợi cho thân chủ?

Điểm nào bất lợi, cần hóa giải?

Có sơ hở nào trong lập luận của Viện kiểm sát hoặc đối phương không?

5. Chuẩn bị cho tranh tụng tại Tòa

Dự đoán lập luận của bên đối lập và chuẩn bị phản biện

Luyện tập trình bày lập luận mạch lạc, thuyết phục

Chuẩn bị câu hỏi sắc bén để đối chất tại phiên tòa

Tóm lại

Muốn nghiên cứu một vụ án hình sự hiệu quả, luật sư cần đọc hồ sơ theo hệ thống, phân tích chứng cứ, đối chiếu với quy định pháp luật và chuẩn bị kỹ lưỡng cho tranh tụng. Quan trọng nhất là tìm ra điểm mấu chốt để bảo vệ thân chủ một cách tốt nhất.

 Theo dõi chúng tôi: